یکصد سال فوتبال در ایران
منبع: واحد مرکزی خبر
فوتبال در ایران، ورزش پرطرفداری است. پس از کشتی، که در ایران از آن با عنوان‌های «ورزش ملی»و «ورزش اول ایران» نام برده می‌شود، فوتبال ورزش دوم است. با این حال بسیاری از فوتبال به عنوان «ورزش اول» و «پرطرفدارترین ورزش ایران» نام می‌برند. فوتبال در زندگی بسیاری از ایرانیان نفوذ کرده‌است.
تاریخچه فوتبال ایران
نخستین ایرانی که در یک تیم فوتبال به طور رسمی بازی کرد , کریم زندی بود که در سال‌های1287 تا 1297 هجری خورشیدی در بین انگلیسی‌ها و در تیم‌هایی که آنها در ایران ترتیب داده بودند، بازی کرد.
برای نخستین بار یک انجمن با نام انجمن ترقی و ترویج فوتبال در سال 1300 در تهران تشکیل شد. در راستای این فعالیت‌ها برای اولین بار مدرسه آمریکایی یا دبیرستان البرز فعلی آموزش فوتبال را به صورت رسمی آغاز کرد.
در سال 1308 اولین مسابقه رسمی در ایران با تیم بادکوبه شوروی برگزار شد. در سال‌های 1312 و 1313 تغییرات زیادی در فوتبال و ورزش ایران حاصل شد و انجمن ملی تربیت بدنی و پیش آهنگی تاسیس شد تا اینکه در سال 1314و 1315به ترتیب تعداد 152 و367 تیم در ایران موجود بود. در سال 1316 حسین صدقیانی پس از بازگشت از اروپا مسئول گسترش فوتبال در ایران شد.
در سال‌های1317 و1318 تیم ملی فوتبال ایران تشکیل شد و برای نخستین مسابقه با افغانستان دیدار کرد. ورزشگاه امجدیه در این سال تاسیس شد.
در سال1325 فدراسیون فوتبال ایران تاسیس و یکسال بعد به عضویت «فیفا» پذیرفته شد.اولین رئیس فدراسیون فوتبـال ایران علی کنی نام داشت.
تا دهه 50 خورشیدی تحولات زیادی در فوتبال ایران رخ داد. در این دهه نخستین جام باشگاه‌های ایـــران با نــام جام تخت جمشید برگزار شد . تیم ملی ایران برای نخستین بار در سال 1357 به جــام جهانی راه یافت و در همان سال‌ها در اوج فوتبال آسیا قرار گرفت.
یگانه پیروزی ایران در رقابتهای جام جهانی به جام جهانی1998 فرانسه باز می‌گردد که توانست با نتیجه 2 بر یک تیم آمریکا را شکست دهد.
فوتبال باشگاهی
استقلال و پرسپولیس دو باشگاه شهر تهران، قطب‌های اصلی فوتبال ایران هستند. سالهاست که این دو باشگاه، قدرت‌های ممتاز فوتبال ایران بوده‌اند و حتی اهالی شهرهای دیگر ایران هم از هواداران این دو تیم هستند. از زمان آغاز لیگ برتر و با قهرمانی تیم‌هایی چون سپاهان اصفهان، سایپا کرج، فولاد خوزستان و پاس تهران این رویکرد تا حدودی تغییر کرده‌است. تعداد تماشاگران دیدارهای لیگ برتر اختلاف زیادی دارد. برخی بازیها کمتر از500 نفر تماشاگر را به خود جذب می‌کنند، در حالی که شهرآورد تهران بیش از 100 هزار نفر تماشاگر دارد.
باشگاه‌های ایرانی در مسابقات بین‌المللی
باشگاه‌های ایرانی تا کنون 3 بار در جام باشگاه‌های آسیا به قهرمانی رسیده‌اند. استقلال تهران دو بار در سال‌های 1349 و 1370، و پاس تهران یک بار در سال 1372 به قهرمانی در این بازیها دست یافته‌اند. استقلال با دو قهرمانی و دو نایب‌قهرمانی به همراه الهلال عربستان پرافتخارترین باشگاهی این رقابت‌ها است. پرسپولیس هم یک‌بار در سال 1371 در جام برندگان جام آسیا به قهرمانی رسیده‌است. سپــاهان اصفهان با نایب قهرمانی در جــام قهرمــانان باشگاه‌های آسیا سال 1386، به عنوان نخستین تیم ایرانی به جام باشگاه‌های جهان 2007 راه پیدا کرد.
شهرآورد تهران (یا شهرآورد سرخابی) نامِ داده‌شده به شهرآورد فوتبال بین دو باشگاه تهرانی استقلال و پرسپولیس است. این بازی در تیر 1387 توسط مجله «ورلدساکر » به عنوان مهمترین شهرآورد آسیا و بیست و دومین شهرآورد بزرگ جهان اعلام شد. وبگاه «گل دات کام» نیز این شهرآورد را بزرگترین شهرآورد جهان می‌داند.
دو تیم استقلال و پرسپولیس تاکنون 68 بار با یکدیگر روبرو شده‌اند که حاصل آن، 20 برد برای استقلال،17 برد برای پرسپولیس و 30 تساوی بوده‌است. اولین بازی دو تیم در16 فروردین سال 1347 بوده‌است که با نتیجه مساوی بدون گل خاتمه یافت.
تیم ایران یکی از قدرتمندترین تیم‌های آسیایی به شمار می‌رود که تاکنون سه بار قهرمان جام ملت‌های آسیا در سال‌های 1968، 1972 و 1976 شده‌است و نیز طی سال‌های 1978،1998 و 2006 موفق شده است3 بار در جام جهانی حضور یابد.
نخستین بازی رسمی تیم ملی فوتبال ایران به تاریخ 4شهریور سال1320 خورشیدی برمی‌گردد. در این تاریخ ایران برابر تیم افغانستان به میدان رفت. این بازی که خارج از خانه و در کشور افغانستان برگزار شد 0 - 0 مساوی به پایان رسید. در دو دهه بعد اتفاق خاصی در فوتبال ایران رخ نداد، اما در دهه 60و 70 میلادی ایران توانست به عنوان یکی از قدرتمندترین تیم‌های آسیایی جایگاه ثابتی برای خود دست و پا کند. طی آن سال‌ها ایران موفق شد سه بار پیاپی در 1968، 1972 و 1976 به مقام قهرمانی دست یابد. ایران هرگز نتوانست بار دیگر به چنین عنوانی دست یابد اما موفق شد چهار بار به مقام سوم این مسابقات برسد. تیم ملی همچنین چهار بار مقام قهرمانی بازی‌های آسیایی را طی سال‌های 1974، 1990، 1998 و 2002 به دست آورده است.
پس از مدتی رکود فوتبال ایران در دهه 90 میلادی از نو متولد شد. اگر چه ایران نتوانست در دو جام جهانی 90 و94 شرکت کند، با پیدایش پدیده‌هایی نظیر علی دائی، خداداد عزیزی، کریم باقری و در سال‌های آخر این دهه مهدی مهدوی‌کیا، فوتبال ایران جانی تازه گرفت. در سال‌های پایانی این دهه ایران موفق شد دومین حضور خود را در جام جهانی تجربه کند.
جام جهانی 1978 آرژانتین
تیم ملی فوتبال ایران در تاریخ 25 نوامبر سال 1977 موفق شد استرالیا را با نتیجه 1 - 0 در حضور 90000 هوادار در تهران شکست دهد و به جام جهانی 1978 آرژانتین راه یابد. این نخستین حضور ایران در یک جام جهانی بود. ایران بازی نخست خود را در مقابل هلند با نتیجه 3 - 0 واگذار کرد، اما در بازی دوم خود برابر اسکاتلند شگفتی آفرید و با گل دانائی‌فرد به نتیجه تساوی 1 - 1 دست یافت. گل اسکاتلند در این بازی نیز از روی اشتباه مدافع ایرانی آندرانیک اسکندریان ثبت شد. بازیکنان ایرانی بازی سوم خود را به رغم نمایش خوبی که ارائه دادند با نتیجه سنگین 4 - 1 به پرو واگذار کردند. یگانه گل ایران را حسن روشن به ثمر رساند.
جام جهانی 1998 فرانسه
در نوامبر1997 میلادی، ایران در شرایطی دشوار برای حضور در جام جهانی 1998 به دیدار استرالیا رفت. هر دو بازی با نتیجه تساوی پایان گرفت، اما ایران به لطف قانون گل‌زده در خانة حریف توانست به جام جهانی راه یابد. بازی برگشت ایران در مقابل استرالیا تا دقایق پایانی 2-0 به سود میزبان بود، اما دو گل کریم باقری و خداداد عزیزی نتیجه را به نفع ایران رقم زد. هواداران فوتبال در ایران از آن بازی با عنوان حماسه ملبورن یاد می‌کنند. در این تورنمنت ایران به همراه آلمان، یوگسلاوی و آمریکا در یک گروه قرار گرفت. ایران در بازی اول در مقابل یوگسلاوی با نتیجه 1-0 نتیجه را واگذار کرد. ایران در این بازی نمایش خوبی ارائه کرد و یوگسلاوی فقط از روی ضربه آزاد میهائیلوویچ که درون دروازه نکیسا دروازه‌بان دوم ایران جای داد، توانست برتری را از آن خود کند.
ایران توانست نخستین پیروزی خود در مسابقات جام جهانی را برابر آمریکا به دست آورد. این بازی که به دلیل مواضع سیاسی دو کشور شرایطی ویژه داشت با نتیجه 2-1 به سود ایران پایان یافت. گل‌های ایران را استیلی و مهدوی‌کیا به ثمر رساندند. گلی که استیلی با ضربه سر درون دروازه آمریکا قرار داد، بعدها گل قرن نامیده شد. بازی ایران و آلمان در شهر مون‌پلیه برگزار شد و با نتیجه 2-0 سود آلمان خاتمه یافت. گل‌های آلمان را بیرهوف در دقیقه 50 کلینزمن در دقیقه 58 به ثمر رساندند.
جام جهانی2006 آلمان
ایران در جام جهانی آلمان به همراه پرتقال، آنگولا و مکزیک در گروه D این رقابت‌ها قرار گرفت. ایران پیش از ورود به آلمان نتوانست بازی‌های تدارکاتی مناسبی برگزار کند. چنددستگی در میان بازیکنان نیز به ضعف‌های فنی تیم ایران اضافه شد و ایران نتوانست نتایج خوبی در این مسابقات کسب کند.
ایران بازی نخست را 21 خرداد (11 ژوئن) در ورزشگاه نورنبرگ در حضور41000 تماشاگر و برابر مکزیک برگزار کرد. ایران در نیمه اول بازی خوبی به نمایش گذاشت. نیمه دوم مکزیک سه تعویض انجام داد، و ایران دیگر نتوانست کاری از پیش ببرد. در پایان ایران با نتیجه 3-1 بازی را واگذار کرد. تک گل ایران را گل‌محمدی به ثمر رساند. در بازی دوم برابر پرتقال نیز ایران در نیمه نخست خوب ظاهر شد، اما در نیمه دوم باز هم نمایش ضعیفی ارائه داد و در پایان با نتیجه 2-0 این بازی را نیز باخت.
بازی با پرتغال در فرانکفورت روز 27خرداد و در حضور48000 تماشاگر برگزار شد. بازی سوم ایران روز 31خرداد در لایپزیک در حضور 38000 تماشاگر مقابل آنگولا انجام شد. در این بازی نیز ایران مقابل حریفی که نخستین حضور خود را در جام جهانی تجربه می‌کرد با نتیجه 1-1 متوقف شد. یگانه گل ایران را سهراب بختیاری‌زاده به ثمر رساند. با این تساوی ایران فقط یک امتیاز کسب کرد و از راهیابی به دور بعد بازماند.
جام ملت‌های آسیا 1968
ایران در سه دوره نخست جام ملت‌های آسیا (1956، 1960 و 1964) غایب بود. اما در جام ملت‌های آسیا 1968 نخستین حضور خود را تجربه کرد و البته میزبانی بازیها را نیز بر عهده گرفت. همــه بازیها در ورزشگاه امجدیه برگزار شد. ایــران در این دوره که دوره چهارم جام بود به همراه چهار تیم دیگر رقابت می‌کرد: اسرائیل، برمه، تایوان، هنگ‌کنگ.
ایران با ترکیبی از جوانان جویای نام و برخی ستارگان قدیمی با مربیگری محمود بیاتی به این مسابقات پا گذاشته بود.
در بازی نخست به تاریخ 20اردیبهشت سال 1347 خورشیدی برابر هنگ‌کنگ، ایران با نتیجه 2-0 و گل‌های همایون بهزادی و علی جباری به پیروزی رسید. 20هزار تماشاگر از این بازی دیدن کردند.
سه روز بعد ایران به مصاف تایوان رفت و این تیم را با حساب 4-0 در حضور 30هزار تماشاگر شکست داد، گل‌های ایران را همایون بهزادی، حسین کلانی، اکبر افتخاری و حسین فرزامی به ثمر رساندند.
26 اردیبهشت ایران با برمه دیدار کرد و توانست این بازی را هم با نتیجه 3-1 و گل‌های حسین کلانی، اکبر افتخاری و همایون بهزادی در حضور 30هزار تماشاگر شکست دهد. ایران بازی پایانی را در 29 اردیبهشت و مقابل اسرائیل برگزار کرد. این بازی در حضور 30هزار تماشاگر برگزار شد و ایران توانست با گل‌های بهزادی و قلیچ‌خانی پیروز و فاتح جام شود.
بدین ترتیب ایران در همه بازی‌های خود پیروز شد. پس از این قهرمانی تهران غرق در شادی شد و برای نخستین بار فوتبال مردم ایران را به خیابان‌ها کشاند.
جام ملت‌های آسیا 1972
در پنجمین دوره جام ملت‌ها ایران مدافع عنوان قهرمانی بود. تیم‌های بیشتری در این دوره شرکت کرده بودند و بنا بر این دوره مقدماتی بازیها نیز برگزار شد. رقابتهای نهایی در کشور تایلند و شهر بانکوک برگزار شد. تیم‌ها به دو گروه 4 تیمی تقسیم شدند.
ایران با مربیگری محمد رنجبر در این رقابت‌ها حاضر شد و در بازی نخست که روز17 اردیبهشت سال1351 خورشیدی و در حضور 2000 تماشاگر برگزار شد به مصاف کامبوج رفت. این بازی که در ورزشگاه ملی بانکوک انجام شد با دو گل حسین کلانی و صفر ایرانپاک و با نتیجه2-0به سود ایران خاتمه یافت.
روز 19 اردیبهشت ایران در حضور 5000 نفر به دیدار عراق رفت و این بازی را نیز با هت‌تریک حسین کلانی با نتیجه 3-0 به سود خود پایان بخشید. روز 23 اردیبهشت ایران به مصاف میزبان بازیها یعنی تایلند رفت. این بازی با استقبال تماشاگران تایلندی برگزار شد و حدود 20هزار نفر از این بازی دیدن کردند.
ایران با دو پیروزی پیشین از گروه خود صعود کرده بود و این بازی در حقیقت تشریفاتی محسوب می‌شد، بازی زیر باران شدید آغاز شد و تا دقیقه 80 با نتیجه 2-0 به سود میزبان ادامه یافت.
در دقایق پایانی علی جباری موفق شد 3 بار پیاپی دروازه تیم تایلندی را باز کند تا نتیجه 3-2 به سود ایران خاتمه یابد. روز 26اردیبهشت ایران بار دیگر برای انجام دیدار نیمه‌پایانی به مصاف کامبوج رفت و توانست این بار هم با نتیجه 2-1 و گل‌های صفر ایرانپاک و پرویز قلیچ‌خانی (پنالتی) به پیروزی دست یابد و راهی بازی فینال شود. بازی پایانی برابر کره جنوبی روز 29اردیبهشت سال1351خورشیدی در حضور 15هزار تماشاگر در ورزشگاه ملی بانکوک برگزار شد و در خاتمه با نتیجه 2-1 به سود ایران پایان یافت. گل‌های ایران را علی جباری و حسین کلانی (در وقت اضافی) به ثمر رساندند. این بازی در تهران به صورت زنده از تلویزیون پخش شد.
جام ملت‌های آسیا 1976
ششمین دوره جام ملت‌های آسیا در سال 1976به میزبانی ایران برگزار شد.شش تیم در دو گروه سه تیمی به مصاف هم رفتند. دو شهر تهران و تبریز میزبانی مسابقات را برعهده داشتند.ایران در بازی پایانی کویت را با نتیجه 1 به 0 شکست داد و برای سومین بار توانست به مقام قهرمانی دست پیدا کند.
از نکات جالب مسابقات بازی نیمه نهایی بین تیم کویت و عراق بود که بازیکنان دو تیم بعد از پایان بازی به زد و خورد پرداختند که به خونین‌ترین مسابقه تاریخ جام ملت های آسیا معروف شد.تیم ایران در این دوره منصور رشیدی را درون دروازه داشت و با زدن 13 گل حتی یک گل دریافت نکرد.
در این دوره از بازیها مربیگری تیم ملی فوتبال ایران را حشمت مهاجرانی بر عهده داشت.
این گزارش ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر
ما انتقاد نمی کنیم، فحش می دهیم؛ شما سعی کنید انتقاد کنید.